Το Τελικό Αίτιο (18/6/2006)

Η συνταγή, απλή: παρακολουθήστε για μερικά λεπτά της ώρας τηλεοπτικές διαφημίσεις. Ή, βγείτε έξω και κοιτάξτε γύρω σας. Εστιάστε λίγο στους ανθρώπους. Στα αντικείμενα που κουβαλούν, στα αντικείμενα με τα οποία συνδέονται. Δείτε κάθε είδους ανθρώπινες δημιουργίες. Επιστρέψτε σπίτι. Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει «Τελικό Αίτιο».

Ο Αριστοτέλης, στα έργα του «Φυσικής Ακρόασις» και «Μετά τα Φυσικά» μιλάει για τα τέσσερα αίτια που διέπουν μια ολοκληρωμένη δημιουργία. Ειδικότερα, για τις ανθρώπινες δημιουργίες, μπορούμε να έχουμε:

1. Το Υλικό Αίτιο (αυτό απο το οποίο είναι φτιαγμένο κάτι)
2. Το Ποιητικό Αίτιο (αυτό το οποίο έφτιαξε κάτι)
3. Το Μορφικό Αίτιο (αυτό στο οποίο έγινε κάτι)
4. Το Τελικό Αίτιο (αυτό για χάρη του οποίου φτιάχτηκε κάτι)

Ας κάνουμε λοιπόν την πρώτη αντιστοίχιση:

1. Δέρμα
2. Υποδηματοποιός
3. Το δέρμα μετατρέπεται σε παπούτσι
4. Ευκολία στο βάδισμα, προστασία των ποδιών

Συνεχίζουμε με τη δεύτερη:

1. Πλαστικό
2. Εργάτης
3. Το πλαστικό μετατρέπεται σε πιγκάλ
4. Καθαρισμός της χέστρας από υπολείμματα σκατού

Προχωρούμε στην τρίτη:

1. Χρυσός
2. Κοσμηματοποιός
3. Ο χρυσός γίνεται περιδέραιο και βραχιόλια
4. Καλαισθησία (ε;)

Kαι μια τέταρτη:

1. Μέταλλο και πλαστικό
2. Εργάτης
3. Μέταλλο και πλαστικό μετατρέπονται σε όχημα SUV
4. Διευκόλυνση στην προσβασιμότητα οποιουδήποτε οδοστρώματος (άσφαλτος, χώμα ή χαλίκι)


Τα δύο πρώτα παραδείγματα έχουν ξεκάθαρη την εφαρμογή του Τελικού Αιτίου. Δεν υπάρχει περίπτωση να χρησιμοποιηθούν για άλλο λόγο (ο καθαρισμός της πλάτης με πιγκάλ συναντάται κατά κύριο λόγο στα κόμικς του Kaz οπότε και αποκλείεται ώς Τελικό αίτιο).
Τα δύο τελευταία παραδείγματα όμως δεν έχουν Τελικό Αίτιο. Για την ακρίβεια, δεν έχουν το Τελικό Αίτιο που τους αρμόζει. Αντικαταστήστε απλώς το νούμερο 4 και στα δύο παραδείγματα με τη φράση «φρούδα ικανοποίηση του Εγώ και επισήμανση κοινωνικού status» και θα καταλάβετε τι εννοώ.

Η ματαιοδοξία των ανθρώπων ξεκινά από την ύλη και καταλήγει σε αυτήν.

Είναι δυστυχισμένος (και περιθωριοποιημένος) ο πιτσιρικάς που το κινητό του είναι παλιό και δεν είναι 3G, ούτε έχει blue tooth, ασχέτως αν πληροί το Τελικό Αίτιο για το οποίο κατασκευάστηκε, ήτοι, να προσφέρει την άνεση της επικοινωνίας από μακριά...

Είναι δυστυχισμένος ο μεροκαματιάρης που το αυτοκίνητό του είναι παλιό, ασχέτως αν ικανοποιεί το Τελικό Αίτιο. Χρεώνεται στις τράπεζες, αποκτά καινούριο γυαλιστερό ανδρισμό με 125 ίππους και ηλεκτρονικές αναρτήσεις και τον επιστρέφει απρόθυμα μετά από 5 χρόνια, μη μπορώντας να τον αποπληρώσει...

Στριφογυρίζει ανήσυχη στο κρεβάτι της η κυρία καθώς-πρέπει (σκατό και καρπούζι, Σαχτούρη λέγοντος) γιατί το κολιέ τις έχει λιγότερες πέρλες από αυτό της γειτόνισσας... επειδή το σπίτι της δεν έχει τζάκι για να το φωτογραφίζει και να το στέλνει στα πεθερικά της για να σκάσουν από τη ζήλεια τους...

Λιώνει από πόθο η πυργοδέσποινα της μεζονέτας, βλέποντας την πυργοδέσποινα της απέναντι μεζονέτας να κρεμάει περισσότερα διαμαντάκια στον πάντοτε σβηστό πολυέλαιό του σαλονιού...

Κι εγώ, συνεχίζω να χαϊδεύω τα αρχίδια μου για να νιώσω το σκληρό εσωτερικό μπάλωμα του σκισμένου καβάλου από το πανταλόνι που δεν χάρισα γιατί το χρειάζομαι...

Συνεχίζω να κοιτάζω πίσω από μάντρες για ξεχασμένα έπιπλα...

Ζητώ χωρίς αναστολή τα αποφάγια για τα ζώα που γρυλίζουν και παραπονιούνται μέσα στους κάδους κάτω από το παράθυρό μου...

Συνεχίζω να αγνοώ την επιτηδευμένη ομορφιά του κοινωνικού φαίνεσθαι, αδιαφορώντας για τους πιο όμορφους και κενούς ανθρώπους στη μεγάλη κεντρική πλατεία, που πασχίζουν να εδραιώσουν το πρόσωπό και το status τους με την ελπίδα να αποκτήσουν 3 εκατοστά ανδρισμού και μουνί χωρίς περίοδο...